سلام دوست گرامی؛
امیدوارم مطالعه این مطلب برای شما مفید باشد.
هوش از جمله موضوعاتی است
که همیشه کنجکاو بوده ایم، در مورد آن بیشتر بدانیم.
آیا راهی برای سنجش تواناییهای ذهنی وجود دارد؟
ضریب هوشی خودمان یا فرزندمان چند است؟
آیا توان هوشی فرزند ما در حد آموزشهای سنگین تحصیلی هست؟
هوش ژنتیکی است یا اکتسابی؟
اینها نمونه ای از سؤالات متداولی است که غالباً برای همه ما در رابطه با موضوع هوش پیش می آید.
شما با مطالعه این مقاله می توانید به پاسخ این سؤالات برسید و اطلاعات کلی نیز درمورد هوش به دست آورید.
هوش ذاتی است یا اکتسابی؟
بحثهای زیادی در این مورد که توان هوشی ما ذاتی است یا اکتسابی مطرح است. هر دو دیدگاه یعنی ژنتیک و محیط برای خود طرفدارانی دارند، اما بیشتر محققان طرفدار هوش ژنتیک هستند.
بنا بر نظر طرفداران هوش ژنتیک، هوش افراد ارثی و قابل اندازه گیری است. هوش در واقع توانایی مدارهای عصبی و مغزی ما است.
بعضی افراد ذاتاً توان یادگیری، یادآوری، سرعت پردازش، توجه، تمرکز، استدلال و حل مسأله بهتری نسبت به سایرین دارند.
تعریف هوش بر اساس نظریه وکسلر
افرادی هم چون آلفرد بینه روانشناس فرانسوی و دیوید وکسلر روانشناس آمریکایی، آزمونهایی جهت اندازه گیری هوش ارائه داده اند. به وسیله این آزمونها هوش قابل اندازه گیری و نمره گذاری است. نمره به دست آمده همان ضریب هوشی یا آی کیو است.
با توجه به تعریف وکسلر، هوش مفهومی کلی است و معرف بخشی از شخصیت ماست. از نظر وکسلر فرد باهوش فردی است که توانایی انجام اعمال هدفمند را دارد، یعنی می تواند کاری را با هدف مشخص شروع کرده و بعد از طی مراحلی به پایان برساند. فرد با هوش می تواند منطقی و بر اساس واقعیت فکر کرده و مسائل را حل کند و همچنین توانایی سازگاری روانی با محیطهای مختلفی که در آن قرار می گیرد را دارد.
از طریق تست هوش وکسلر می توانیم هوش کودکان پیش دبستانی، دبستانی، نوجوان و بزرگسال را اندازه گیری کنیم، در واقع میزان آی کیو را بسنجیم و به صورت عددی بیان کنیم. مثلاً آی کیوی ۱۰۰ یا ۱۳۰وغیره.
در این نوع اندازه گیری هوش، شما نمی توانید با افزایش دانش یا مطالعه بیشترهوش خود را افزایش دهید، بلکه موفقیت درپاسخ دادن به سؤالات مقیاسها، بستگی به بعضی از تواناییهای ذاتی مغز شما مانند: سرعت پردازش اطلاعات، توانایی کلامی، حافظه، توانایی استدلال، حل مساله و تواناییهای تجسمی دارد.
این آزمون در واقع ربطی به اندوخته های علمی و سطح سواد شما ندارد، بلکه توان مغز یا قدرت شناختی شما را می سنجد.
کاربرد تست هوش وکسلر
اندازه گیری آی کیو جهت پیش بینی توان یادگیری، آموزش و تحصیلات مدرسه ای است. این آزمون بهترین پیش بینی کننده برای موفقیت تحصیلی آینده است. بنابراین می توانید با نتیجه آزمون هوش وکسلر به این مهم که آیا توان شناختی شما، در حد تحصیلات آموزشی سخت و سنگین هست یا نه، پی ببرید.
شما در واقع با شرکت درآزمون سنجش هوش وکسلر که اجرای آن توسط روانشناس انجام می شود، با میزان توان ذهن و مغز خود آشنا می شوید. در این آزمون سایر تواناییهای فردی سنجیده نمی شود.
در مورد بزرگسالان استفاده از این آزمون توان شناختی اندازه گیری و ضعف های شناختی- ذهنی شناسایی شده و راه حلهایی جهت افزایش و تقویت توان ذهنی در هرحیطه ای که ضعف وجود داشته باشد ارائه می شود.
چنانچه تمایل داشته باشید، میزان توان هوشی تان( کودک، نوجوان، بزرگسال) را به صورت حضوری بسنجید، می توانید درخواست خود را در بخش ارتباط با ما مطرح کنید.
هوش بر اساس نظریه گاردنر
نوع دیگری از سنجش هوش، سنجش هوش گاردنر است که نگاهی متفاوت تر و منعطف تر نسبت به هوش دارد. هوارد گاردنر روانشناس آمریکایی، توانایی مغز را در یک حیطه در نظر نمی گیرد. او اعتقاد دارد که همه ما انسانها از نوع خاصی از هوش در زمینه های مختلف برخورداریم. در واقع هر کدام از ما در یک یا چند زمینه یا حیطه مختلف هوشمندیم.
گاردنر هوش در زمینه های مختلف را هوشهای چند گانه نامید. بر اساس این تعریف فردی که ریاضی قوی دارد یا نمرات خوبی در دروس مدرسه می گیرد لزوماً فرد باهوشی نیست، بلکه این فرد در زمینه هوش منطقی-ریاضی توانایی خوبی دارد و ممکن است در سایر حیطه ها توانمند نباشد.
بنا بر تعریف گاردنر، نیمکره های مغز اعمال و وظایف مختلفی را در بخشهای متفاوت در هر نیمکره انجام می دهند که هر فردی با توجه به توانایی بیشتردر همان بخش مغز فرد باهوش تری در همان زمینه محسوب می شود.
به طور مثال، فردی که هوش کلامی بالایی دارد، در واقع در ناحیه ای در نیمکره چپ مغز نزدیک به جسم پینه ای مغز فعالتری دارد. مناطق مغزی هوش گاردنر را در تصویر زیر ببینید.
هوش گاردنر یا هوشهای چندگانه:
گاردنر، عقیده داشت که افراد استعدادهای مختلفی دارند که با آزمونهای هوش وکسلر و بینه قابل اندازه گیری نیست. او در پژوهشهای خود نشان داد که بخشهای مختلف مغز توان متفاوت دارند و همه انسانها دارای انواع مختلفی از هوش هستند.
گاردنر ۱۰ نوع هوش را معرفی کرده که در زیر تعریف کوتاهی از هر کدام خواهیم داشت.
هوش دیداری-فضایی
افرادی که هوش تجسمی خوبی دارد، در درک و توانایی ایجاد تصاویر در ذهن، مکان یابی، مسیریابی، ترسیم و درک نمودارها، نقشه ها، چیدن اشیا به صورت سه بعدی و جهت یابی های تصویری توانایی خارق العاده ای دارند.
محدوه مکانی این هوش درنیمکره راست مغز، قسمت پس سری است.
این افراد مناسب مشاغلی هم چون طراحی، نقاشی، تعمیر لوازم، تفسیر تصاویر و الگوها هستند.
این افراد اغلب هنرمند، مجسمه ساز، طراح، مکانیک و مهندس می باشند.
هوش کلامی-زبانی
افراد باهوش کلامی بالا، دارای دامنه واژگان قوی هستند و در درک و فهم مطالب ادبی، نوشتن و خواندن، بازی با کلمات، به خاطر سپردن، یادآوری، قانع سازی وتوضیح دادن توان فوق العاده ای دارند.
این افراد نویسنده، وکیل، معلم، سیاستمدار و مترجمان موفقی خواهند بود.
هوش بدنی-حرکتی
توانایی کنترل بدن و عضلات، چابکی، هماهنگی اندامها و ارتباط بین چشم و حرکات سریع دست از ویژگیهای این افراد است.
افراد ورزشکار، رقصنده، هنر پیشه، آتش نشان و صنعتگر از هوش بدنی بسیار بالایی برخوردارند
هوش ریاضی-منطق
درک روابط اعداد و الگوها، اشکال هندسی، محاسبات پیچیده، بازی با اعداد، حل مسائل علت و معلولی، استدلال و نتیجه گیری از خصوصیات افرا د با هوش منطقی بالا است.
مشاغل مناسب برای این افراد برنامه نویس، مهندس کامپیوتر، حسابدار و ریاضی دان می باشد.
هوش موسیقایی
توانایی درک اصوات، ریتم، آهنگ، نوشتن قطعه، تقلید آواز از خصوصیات آنهاست.
آهنگ ساز، خواننده، رهبر ارکست افرادی هستند که توانایی موسیقایی خوبی دارند.
هوش بین فردی
درک احساسات و هیجانات دیگران، همدلی، نوعدوستی و کاریزماتیک بودن از ویژگیهای افرادی با هوش هیجانی بالاست. این افراد نیت، انگیزه، نیاز و خواسته دیگران را به راحتی درک می کنند و با توجه به اینکه توانایی خوبی در برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی دارند در ارتباط و دوست یابی موفق هستند.
روانشناس، مشاور، فروشنده و سیاستمدار افرادی با هوش بین فردی بالا هستند.
هوش درون فردی
شناسایی علایق و استعدادها، ضعفها و تواناییها، پیدا کردن راه موفقیت، شناخت و درک احساسات و نیازهای خود، برآورد تواناییهای خود، درون نگری، خودآگاهی و تحلیل نقاط قوت و ضعف خود از ویژگیهای این افراد است.
دانشمندان، نویسند گان، مشاوران، تاجران و نظریه پردازان افرادی هستند که از هوش درون فردی خوبی برخوردارند.
هوش طبیعت گرایی
توانایی درک تغییرات محیطی، توانایی داشتن زندگی هماهنگ، مراقبت از گیاهان و درختان، سازگاری با طبیعت، توانایی پرورش و رسیدگی به گیاهان، عدم علاقه به یادگیری مطالب غیرمرتبط با طبیعت، باغبانی، پیاده روی، علاقه به چادر زدن در طبیعت از ویژگیهای این افراد است.
زیست شناس، ستاره شناس، باغبان و مزرعه دار افرادی با هوش طبیعت بالایی هستند.
هوش وجودی یا معنوی
افرادی که هوش معنوی بالایی دارند به دنبال رسیدن به یک معنا و هدف در کارها وفعالیتهای خود هستند. بنابراین با همکاران و یا اعضای گروه خود هماهنگ عمل می کنند و به جای رقابت مشارکت همکاری دارند.
برای توانمندسازی دیگران تلاش و به جای کنترل کردن به آنها اعتماد می کنند. به دنبال مطرح کردن خود نیستند و فروتنی از ویژگیهای رفتاری آنهاست. هویت کارکنان خود را بهبود داده و بین آنها روابط سازنده برقرار می کنند و تأکیدشان بر درستی و پیشرفت دسته جمعی است.
هوش اخلاقی
هوش اخلاقی مرز بین نوعدوستی و خود دوستی است. افرادی که هوش اخلاقی بالایی دارند، منصفانه و صادقانه رفتار میکنند. حقوق شهروندی را رعایت کرده و به خاطر علاقه به دیگران خدمتی انجام می دهند نه بر اساس قانون و اجبار.
به اشتباهات و شکستهای خود اعتراف می کنند. به ارزشها پایبندند. توانایی بخشش اشتباهات دیگران را دارند. ارتباطات باز و بدون تعصبات اخلاقی با دیگران دارند. مسئولیت پذیر و وفادارند.
کاربرد اندازه گیری هوش بر اساس تست هوش گاردنر
کاربرد هوش گاردنر در زمینه شناخت تواناییها، مشاوره شغلی، تحصیلی، استخدام واستعدادیابی است.
از طرفی با توجه به اینکه هر دانش آموزی در حیطه ای خاص توانایی و استعداد خوبی دارد، برای همه دانش آموزان از یک شیوه آموزشی به روش سنتی استفاده نمی شود. در نتیجه در محیطهای آموزشی وتحصیلی با توجه به استعداد خاص هر دانش آموز زمینه برای شکوفایی همان استعداد فراهم می شود.
تست هوش گاردنر بهترین وسیله برای سنجش واقعی تواناییها و علایق شغلی افراد است.
سخن پایانی
هر کدام از ما انسانها در یک یا چند زمینه خاص مستعد و باهوش هستیم. با آگاه شدن از تواناییهای ذهنی ویژه خود و پیگیری علایق، مطمئناً مسیر کوتاهتر و راحت تری را برای رسیدن به موفقیت طی خواهیم کرد. مسیری که زمان ما را هدر نخواهد داد و به شادکامی ما در زندگی منجر خواهد شد.
دوست عزیز؛ شما می توانید نظر و یا سؤال خود را در قسمت زیر وارد نمایید.